Wettelijke samenwoning is de toestand van samenleven van twee personen die de verklaring van wettelijke samenwoning hebben afgelegd bij de ambtenaar van de burgerlijke stand van de gemeenschappelijke woonplaats. De enige voorwaarden zijn dat de samenwonenden niet verbonden mogen zijn door een huwelijk of door een andere wettelijke samenwoning. Het statuut van wettelijke samenwoning kan niet gelijkgesteld worden met een huwelijk, maar brengt wel bijzondere rechten en verplichtingen met zich mee.
Beide personen moeten zich samen aanmelden, in het bezit van hun identiteitskaart. De verklaring wordt geregistreerd in het bevolkingsregister en er wordt een ontvangstbewijs afgegeven.
De wettelijke samenwoning wordt beëindigd in onderlinge overeenstemming of eenzijdig. Aan eenzijdige beëindiging zijn kosten verbonden die vooraf betaald moeten worden aan het loket van de burgerlijke stand.
De wettelijke samenwoning houdt niet automatisch op bij verhuis van één van de partijen.